De eerste lijn maakt steeds meer gebruik van aanbod in het sociaal domein. Maar in de ogen van Pieter Hilhorst is die samenwerking nog te dun. “Gezien de uitdagingen in de komende decennia waar we mee te maken krijgen, is een werkelijk domein overstijgende samenwerking nodig.”
De subsidieregeling Geestelijke Verzorging Thuis heeft ervoor gezorgd dat mensen in de thuissituatie vaker een beroep zijn gaan doen op deze ondersteuning. Dit onderstreept de waarde ervan in de huidige samenleving, waarin sprake is van individualisering en ontkerkelijking. De structuren om naar elkaar om te zien zijn daardoor aangetast, maar de behoefte eraan – als wezenlijk onderdeel van zingeving – blijft onverminderd bestaan.
In de verplichte ggz hebben familie en naasten wettelijk recht op een familievertrouwenspersoon. Die denkt mee met naaste én hulpverlening en geeft informatie en advies. De inzet daarvan zou ook buiten de verplichte ggz waardevol zijn, stelt de nieuwe stichting Familievertrouwenspersonen PLUS, om met gerichte preventie verergering van een bestaande situatie rond een kwetsbare persoon te voorkomen. Ze verwijst daarbij onder andere op de toename van verwarde personen, waarvoor niemand een oplossing weet. Stichting Familievertrouwenspersonen PLUS is beschikbaar voor gemeenten, buurtteams en GGD’s en nodigt hen uit om ervaring op te doen met de inzet van familievertrouwenspersonen.
In het recent verschenen essay Eerst het samen leven, dan de gezondheidszorg bekritiseert Piet-Hein Peeters de zorgakkoorden (Integraal Zorgakkoord, Gezond en Actief Leven Akkoord en Wonen, Zorg en Ondersteuning voor Ouderen) die allemaal de burger – de ‘sociale basis’ – als arbeidspotentieel voor de gezondheidszorg zien.
Op basis van 45 jaar werkervaring in de zorg en voor gemeenten komt Henk Handlogten tot een stelsel van vijf integrale innovatiegebieden die er gezamenlijk toe leiden dat ons huidige zorgstelsel wordt omgevormd tot een gezondheidssysteem. Hard nodig, omdat overheid en zorg sterk verdeeld zijn, maar vooral doordat meer dan zestig procent van de burgers (chronisch) afhankelijk zijn geworden van de zorg. Voor het ministerie van VWS is in dit plan geen plaats meer.
Ron Boumans en Manon Arts zijn voorzitter en vicevoorzitter van Actiz Jeugd en respectievelijk directeur/bestuurder van Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Zuid-Holland West en Jong JGZ in Zuid-Holland Zuid. Beiden zijn kritisch op de Visie eerstelijnszorg 2030. Want de jeugd en de jeugdgezondheidszorg zijn daarin vergeten.
Wie getuige is van een ernstig ongeval, brand of diefstal, kan terecht bij 112. Wie kampt met zelfmoordgedachten en daarover wil praten, heeft 113 tot zijn beschikking. Voor overlast of niet acute gevallen, is er de lokale politie. De politie, zowel landelijk als lokaal, ontvangt echter ook zeer vaak meldingen omtrent personen die verward gedrag vertonen – in 2023 ruim 140.000. Hiervoor bestaat er echter sinds 2020 een speciaal meldpunt: het Landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag. Hoewel het sinds de oprichting steeds vaker wordt gebruikt – in 2023 kwamen er bijna 16.500 meldingen binnen – is het bestaan ervan bij velen nog niet bekend. Waar dient het meldpunt precies voor, wanneer is het raadzaam om een melding te maken, wat wordt er met deze melding gedaan, en wat is eigenlijk verward gedrag?
Stichting Naastentraining verzorgt online privé training en coaching voor naasten van personen met ernstige psychische problemen. Het stelt geen diagnoses, maar helpt de familieleden van de kwetsbare persoon op een praktische manier om in balans te blijven en op een goede manier te blijven omgaan met de situatie waarin een kwetsbare familielid onderdeel van het dagelijks leven uitmaakt. De hulp is kosteloos.
Het is niet voor niets dat de Hoge Raad zich recent bezorgd uitte over autonomen, ‘kwetsbare burgers die verder wegzakken’. Het zijn mensen die de overheid of instanties niet vertrouwen, wat betekent dat ze moeilijk bereikbaar zijn voor hulp en bijsturing. Ook sociaal werkers ervaren dit. Er ontstaat een steeds verder groeiend verschil tussen mensen met een hoog en laag inkomen en opleidingsniveau. Ruimte voor een brede middenklasse lijkt steeds verder weg en daarmee worden de verschillen steeds groter. De recente overwinning van de PVV en de opkomst van een nieuwe partij met als naam ‘Nieuw Sociaal Contract’ spreken boekdelen.
Veel cliënten en patiënten voelen zich behandeld als nummer, ervaren leegte, hebben het idee als lui of vies of gek gezien te worden. Jante Schmidt deed onderzoek naar hoe professionals de waardigheid van de mensen met wie ze werken herstellen. “Ze proberen tegen het stigma, tegen de schaamte over afhankelijk zijn in te werken.” ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren’, luidt de eerste zin van het eerste artikel van de universele verklaring van de Rechten van de Mens. Het zijn woorden die voor velen inspirerend zijn en waar een lange sociale strijd in doorklinkt.